Θεσσαλονική 1993, για μας που ακούμε ακόμα Ξύλινα Σπαθιά, άλμπουμ  “Ξεσσαλονίκη”, τραγούδι: Αδρεναλίνη. Ξεχώρισε τότε, εγώ το ακούω ακόμα. Σου δίνω 5 λεπτά να το ακούσεις και επιστρέφουμε εδώ να μιλήσουμε για την Αδρεναλίνη (να γυρίσεις όμως, μη και μου φύγεις, σε περιμένω!!). 

Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή…

Η αδρεναλίνη ή αλλιώς επινεφρίνη είναι νευροδιαβιβαστής του οργανισμού και εκλύεται, μαζί με την πρόδρομη ένωσή της, νοραδρεναλίνη (ή αλλιώς νορεπινεφρίνη), από τον φλοιό των επινεφριδίων όταν σταλθεί σε αυτόν το κατάλληλο ερέθισμα.

Θυμήσου την ντοπαμίνη που αναλύσαμε την προηγούμενη φορά. Δομικά μοιάζουν αρκετά μεταξύ τους και ο ρόλος τους σε ένα βαθμό συμπληρώνεται. Ας μην ξεχνάμε πως πρόκειται για ορμόνες και το παν στον οργανισμό είναι η ισορροπία των ορμονών ποσοτικά και λειτουργικά. Ποιο είναι όμως στην περίπτωση της αδρεναλίνης το κατάλληλο ερέθισμα που θα προκαλέσει την έκλυσή της; Άσκηση, φόβος, άγχος είναι τα κυριότερα ερεθίσματα που την προκαλούν [1]. Αν η αδρεναλίνη είχε πρόσωπο μάλλον θα ταν κακόκεφο, ενώ αν θυμηθούμε την ντοπαμίνη, σίγουρα θα ’ ταν η χαρά της ζωής! Συνεχώς επανέρχομαι στην ντοπαμίνη, διότι είναι σημαντικό να καταλάβουμε πως οι κατεχολαμίνες στον οργανισμό (ντοπαμίνη, αδρεναλίνη, νοραδρεναλίνη) έχουν αρχικά, το ίδιο βιοσυνθετικό μονοπάτι και η παραγωγή της μίας επηρεάζει την παραγωγή της άλλης όντας κρίκοι της αλυσίδας που ονομάζεται: νευρικό σύστημα. Στο διπλανό σχήμα μπορούμε να δούμε, πώς ξεκινώντας από το αμινοξύ τυροσίνη φτάνουμε αρχικά στην ντοπαμίνη και μέσω αυτής στη νοραδρεναλίνη. Η νοραρεναλίνη τέλος με την προσθήκη του –CH3 στο άζωτο θα μας δώσει την αδρεναλίνη [2]. 

Το  νευρικό σύστημα διακρίνεται σε περιφερικό και κεντρικό. Το κεντρικό αποτελούν ο εγκέφαλος και ο νωτιαίος μυελός ενώ το περιφερικό χωρίζεται περαιτέρω σε απαγωγό και προσαγωγό. Τέλος, το απαγωγό χωρίζεται στο αυτόνομο και το σωματικό. Το αυτόνομο αποτελείται από τρία κύρια συστήματα: παρασυμπαθητικό, συμπαθητικό και εντερικό. 

Το παρασυμπαθητικό σύστημα περιγράφεται και ως “rest and digest system” και ενεργοποιείται σε καταστάσεις ηρεμίας καθώς και κατά την πέψη. Η διέγερσή του έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση α) των εκκρίσεων (σιέλου,βρογχικών, δακρύων, αυξημένη τάση για ούρηση) και β) της κινητικότητας του εντέρου. Από την άλλη, έχουμε μείωση της καρδιακής συχνότητας και της πίεσης του αίματος. Αντίθετα, η διέγερση του συμπαθητικού, το οποίο χαρακτηρίζεται και ως “fight or flight system” έχει ως αποτέλεσμα τη μείωση των εκκρίσεων και της κινητικότητας του γαστρεντερικού και αντίστοιχα την αύξηση της καρδιακής συχνότητας και της αρτηριακής πίεσης. 

Στη ρύθμιση της διέγερσης των δυο συστημάτων συμμετέχει η αδρεναλίνη συνδεόμενη σε μια κατηγορία υποδοχέων που καλούνται αδρενεργικοί. Χωρίζονται σε δυο ομάδες α, β και βρίσκονται κατανεμημένοι στα όργανα του σώματός μας. Μέσω της σύνδεσής της σε αυτούς εκδηλώνει τη δράση της στην καρδιά και το αναπνευστικό σύστημα ή προκαλεί υπογλυκαιμία και λιπόλυση [3]. Επίσης παρατηρείται παραγωγή κορτιζόλης (κύρια ορμόνη που εκκρίνεται σε καταστάσεις stress), η οποία έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση της γλυκόζης στην κυκλοφορία και τη μεγαλύτερη διάθεσή στην περιοχή του εγκεφάλου.  

Ίσως όλα αυτά να σας φαίνονται αρκετά περίπλοκα, δε σας αδικώ! Ας πάρουμε όμως ένα υποθετικό σενάριο-ίσως σας βοηθήσει! Είναι Κυριακή πρωί, έχει λιακάδα, νομίζω πως είναι καλή ευκαιρία για βόλτα στη θαλάσσα! Όμως ο σκύλος που άρχισε να σε κυνηγάει μόλις βγήκες απ’ τη σπίτι ίσως σου χαλάσει κάπως τη διάθεση, σίγουρα όμως θα διεγείρει το συμπαθητικό σου σύστημα. Ας δούμε τι ακριβώς θα συμβεί το σώμα σου…  

Ο οργανισμός σου, ευτυχώς για σένα έχει την ικανότητα να επανέρχεται στην αρχική του κατάσταση μόλις παρέλθει το γεγονός που προκάλεσε τη διέγερσή του. Η αδρεναλίνη και η κορτιζόλη μειώνονται όπως και η πίεση του αίματος κι εσύ είσαι έτοιμος να απολαύσεις την ηλιόλουστη μέρα [4]! 

Μπορεί η αδρεναλίνη να εμφανίζεται παρέα με τα αρνητικά συναισθήματα αλλά όπως και με την περίπτωση του σκύλου μπορεί να σε βγάλει απ’ τη δύσκολη θέση.

Θυμίσου μια μέρα στη δουλειά που πονούσε το κεφάλι ή η κοιλιά σου και ταυτόχρονα είχες να φέρεις εις πέρας όλες τις υποχρεώσεις της ημέρας. Κάπως «μαγικά» συνήθως μέτα από μισή ώρα, περίπου, ξεχνούσες τον πόνο και απορρούσες που σου πέρασε τόσο γρήγορα! Αυτό το «μαγικά» μάλλον έχει όνομα και είναι αυτό που φαντάζεσαι! Πάλι αναρωτιέσαι τι συμβαίνει… 

Η αδρεναλίνη δεν μπλοκάρει τους υποδοχείς του πόνου όπως πολλοί νομίζουν, απλώς μεταβάλει τον τρόπο με τον οποίο ο οργανισμός τον αντιλαμβάνεται. Αυτό συμβαίνει μέσω μιας φυσιολογικής διαδικασίας κατά την οποία η εκλυόμενη αδρεναλίνη εμποδίζει την παραγωγή δευτερογενών μεσολαβητών του πόνου με αποτέλεσμα η διάδοσή, η ένταση και η διάρκειά του να περιορίζονται [5].  

Γι’ αυτό να εύχεσαι την επόμενη φορά που θα πονάς, να έχεις τόση πολλή δουλειά που τελικά…να το “ξεχάσεις”!