Η τύχη έχει συμβάλλει σε μεγάλο ποσοστό στη πρόοδο και την εξέλιξη της επιστήμης. Πολλοί ερευνητές, στη προσπάθεια τους να δώσουν λύση σε κάποιο πρόβλημα, οδηγήθηκαν τελικά ύστερα από μια σειρά τυχαίων γεγονότων, σ’ ένα αποτέλεσμα, ακόμα πιο σημαντικό από τον αρχικό τους στόχο.

 Παρακάτω θα δούμε με μια γρήγορη ματιά μερικές απίστευτες «τυχαίες» ανακαλύψεις που άλλαξαν τα δεδομένα της επιστημονικής κοινότητας και αποτελούν πλέον κομμάτι της καθημερινότητας μας. 

Πενικιλίνη

 H γνωστή σε όλους ανακάλυψη, έγινε από τον Alexander Fleming to 1928. Το πρωταρχικό του ενδιαφέρον στηριζόταν στη χημειοθεραπεία μολυσματικών ασθενειών. Κάνοντας μελέτες σχετικά με τις παραλλαγές του σταφυλόκοκκου στο νοσοκομείο St. Mary όπου και εργαζόταν εκείνη τη περίοδο, παρατήρησε τυχαία μια μέρα επιστρέφοντας από τις διακοπές του, ένα είδος μπλε μούχλας σ’ ένα δοκιμαστικό σωλήνα. Χρειάστηκαν όμως χρόνιες μελέτες για να  καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αυτή η μούχλα ήταν σε θέση να σκοτώσει επιβλαβείς μικροοργανισμούς. Δυστυχώς όμως αρχικά, δε κατάφερε να προσελκύσει το ενδιαφέρον της επιστημονικής κοινότητας με την ανακάλυψη του. Το έργο του ολοκλήρωσαν στη συνέχεια άλλοι ερευνητές όπου και ξεκίνησε η μαζική παραγωγή πενικιλίνης η οποία χρησιμοποιήθηκε στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο για την αντιμετώπιση μολύνσεων. [1]

Το 1945 ο Alexander Fleming βραβεύτηκε με βραβείο Νόμπελ όπου και δήλωσε: «Η φύση δημιούργησε την πενικιλίνη, εγώ απλώς τη βρήκα.» 

Πυροτεχνήματα 

Τα πυροτεχνήματα τα βλέπουμε συχνά σε διάφορες εορταστικές εκδηλώσεις σε όλο τον κόσμο και συχνά μας κάνουν ιδιαίτερη εντύπωση τα διάφορα χρώματα και σχέδια που κάνουν στον ουρανό. Το πιο περίεργο όμως, είναι ο τρόπος με τον οποίο ανακαλύφθηκαν. Μερικοί πιστεύουν ότι ανακαλύφθηκαν στην Κίνα πριν από 2000 χρόνια περίπου όταν ένας κινέζος μάγειρας έριξε κατά λάθος νιτρικό κάλιο στη κατσαρόλα του. Το νιτρικό κάλιο είναι άχρωμο, ευδιάλυτο στο νερό και αλμυρό. Μάλιστα εκείνη την εποχή χρησιμοποιούταν ιδιαίτερα στη μαγειρική. Όμως είναι και ισχυρό οξειδωτικό και έτσι παρατηρήθηκε μια ενδιαφέρουσα φλόγα. Μια άλλη εκδοχή, υποστηρίζει ότι τα πυροτεχνήματα ανακαλύφθηκαν από ένα μοναχό, τον Li Tian. [2]

Mωβεΐνη 

Η χρωστική του μωβ χρώματος, το οποίο πρωταγωνιστεί κυρίως στη βιομηχανία μεταξιού, ανακαλύφθηκε επίσης κατά «τύχη»! Το 1856 σε ηλικία μόλις 15 ετών, ο Perkin που μόλις είχε ξεκινήσει τις σπουδές του στο Royal College of Chemistry στο Λονδίνο, με προτροπή του καθηγητή του Hoffman, προσπάθησε να συνθέσει κινίνη χρησιμοποιώντας ανιλίνη. Το πείραμα απέτυχε, όμως κατά τη διαδικασία καθαρισμού του σκεύους, ο Perkin παρατήρησε το σχηματισμό ενός χαρακτηριστικού ιώδους διαλύματος. Μετά από αρκετή μελέτη διαπίστωσε ότι αυτό το μωβ χρώμα μπορούσε να βάψει ίνες μεταξιού και βαμβακιού και βελτιστοποίησε τις συνθήκες παραγωγής του. [3] 

Σακχαρίνη 

Η σακχαρίνη, το πρώτο τεχνητό γλυκαντικό, ανακαλύφθηκε τυχαία το 1879 από τον Konstantine Fahlberg όπου εργαζόταν στο εργαστήριο του πανεπιστημίου Hopkins.

 O ερευνητής καθώς έτρωγε το φαγητό του παρατήρησε μια έντονα γλυκιά γεύση και υπέθεσε ότι προερχόταν από κάποιο υλικό που είχε μείνει στα χέρια του από το εργαστήριο. Δε γνώριζε όμως ποιο ήταν αυτό ακριβώς. Έτσι, επανέλαβε το πείραμα και έκανε δοκιμές μέχρι να καταλάβει ποια ήταν η πηγή του γλυκού. Έτσι οδηγήθηκε στην σακχαρίνη, που από χημική άποψη πρόκειται για το βενζοϊκό σουλφαμίδιο, την οποία περιέγραψε στη συνέχεια με το συνάδελφο του Ιra Remsen. To γλυκαντικό αυτό αποδείχτηκε 500 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη και δεν έχει καμία θερμιδική αξία. Παρόλα αυτά σήμερα η χρήση της έχει περιοριστεί σημαντικά διότι έχει κατηγορηθεί για πιθανή καρκινογένεση.[4] 

Σε πολλές περιπτώσεις, οι επιστήμονες πίσω από τις «τυχαίες» ανακαλύψεις, δε θεωρούν το επίτευγμα τους ως κάτι εντελώς τυχαίο, καθώς χρειάζεται μια καθαρά δημιουργική σκέψη για να  μετατραπεί  μια ανακάλυψη σε κάτι χρήσιμο.

Χωρίς το σωστό επιστήμονα να διαπιστώσει την σημασία της, καμία από τις παραπάνω δε θα είχε αξιοποιηθεί προς όφελος της κοινωνίας. Κάποιες φορές λοιπόν το «λάθος» ίσως και να είναι πολυτιμότερο από το «σωστό»!