Πολλές ανακαλύψεις στην έρευνα οφείλονται στη χρήση ζωικών πειραματικών μοντέλων, τα λεγόμενα πειραματόζωα.

Γενικά, η χρήση πειραματοζώων εφαρμόζεται όταν ερευνάται κάποιο βιολογικό φαινόμενο (πχ ασθένεια σχετική με το συγκεκριμένο ζώο ή κάποιου ζώου, όπως ο άνθρωπος, με παρόμοια χαρακτηριστικά).

Γιατί, όμως, να συμβαίνει αυτό; 

Οι λόγοι είναι ποικίλοι. Ας δούμε κάποιους από αυτούς. Γενικά, ζωικά μοντέλα χρησιμοποιούνται όταν  δεν είναι αρκετή η έρευνα και τα πειράματα σε κύτταρα για να απαντήσουμε σε ένα βιολογικό ερώτημα. Όσο και να προσπαθούν οι επιστήμονες να μιμηθούν τις συνθήκες που ζουν τα κύτταρα μέσα στον οργανισμό, σαφώς ποτέ δεν μπορούν να το επιτύχουν σε αρκετά μεγάλο βαθμό.  

Ο λόγος που οργανισμοί- μοντέλα χρησιμοποιούνται για να βγάλουμε συμπεράσματα για  άλλους οργανισμούς, είναι ότι για κάποιους οργανισμούς γνωρίζουμε περισσότερες πληροφορίες για τη βιολογία τους. Επίσης, κάποιοι οργανισμοί είναι πιο εύκολοι στον πειραματικό χειρισμό. Φυσικά, δεν πρέπει να παραλείψουμε και τους λόγους βιοηθικής. Γνωρίζουμε, πως λόγω βιοηθικής, δεν μπορούμε να κάνουμε πειράματα σε ανθρώπους. Σε αυτή την περίπτωση, ο μόνος τρόπος να βρούμε λύση σε βιολογικά προβλήματα (πχ ασθένειες) ή να λύσουμε κάποιο ερώτημα ( πχ θεραπεία) είναι να χρησιμοποιήσουμε άλλους οργανισμούς με παρόμοια χαρακτηριστικά με τον άνθρωπο (τουλάχιστον ως προς το εκάστοτε φαινόμενο αν όχι και γενικότερα). 

Το πιο συνηθισμένο πειραματικό μοντέλο είναι το ποντίκι!

Μάλιστα, ως αναγνώριση της μακρόχρονης και σημαντικής συνεισφοράς του στην επιστήμη έχει στηθεί ένα άγαλμα ποντικού στο Institute of Cytology and Genetics of the Russian Academy of Sciences να γνέθει τη διπλή έλικα του DNA. 

 Γιατί, όμως, συγκεκριμένα το ποντίκι; Ας ανακαλύψουμε μερικούς από τους βασικούς λόγους. 

Το ποντίκι, γενετικά, είναι πολύ κοντά στον άνθρωπο. Αυτό σημαίνει, πως οι πληροφορίες στο DNA ανθρώπων και ποντικών που καθορίζουν λειτουργίες (αλλά και ασθένειες όταν δε λειτουργούν σωστά), μοιάζουν πολύ στους δυο οργανισμούς. Εξαιτίας αυτού, συμπεράσματα από μελέτες σε ποντίκια μπορούν να αναχθούν, σε αρκετό βαθμό, και στον άνθρωπο για τα ίδια φαινόμενα/χαρακτηριστικά. Eπιπλέον, είναι εύκολο στο χειρισμό και τη φροντίδα:

• Μικρό μέγεθος:  Φυλάσσεται εύκολα
  
• πολλοί απόγονοι σε μικρό χρονικό διάστημα: Διευκολύνει τις μελέτες 
• Μικρός χρόνος ζωής: Παρατήρηση συμπτωμάτων γήρανσης
• Οικονομική φροντίδα (στέγαση, σίτιση, κτηνιατρική φροντίδα) 

Όπως αναφέρθηκε προηγουμένως, καθοριστικός παράγοντας στην επιλογή ενός πειραματοζώου είναι και το πλήθος πληροφοριών που έχουμε για αυτό. Οι γνώσεις μας για τη φυσιολογία και το γενετικό υπόβαθρο των ποντικών είναι εξαιρετικά πολλές. Ακόμη, μπορούμε να τροποποιούμε τις γενετικές τους πληροφορίες για να δούμε αν αλλάζουν κάποια χαρακτηριστικά.[1] 

Συγκριτικά με τους άλλους συνήθεις οργανισμούς-μοντέλα:

Το ποντίκι είναι θηλαστικό (όπως και ο άνθρωπος) κι άρα εκ των πραγμάτων πιο κοντά σε αυτόν από ότι τα βακτήρια, οι σκώληκες και οι μύγες. 

Αναφερθήκαμε προηγουμένως και στις γενετικές τροποποιήσεις. Υπάρχει η δυνατότητα να εισάγουμε γενετική πληροφορία σχετική με ανθρώπινες ασθένειες σε ποντικούς για να μελετήσουμε τη δράση της. 

Συν τοις άλλοις, πραγματοποιώντας τις κατάλληλες διασταυρώσεις σε ποντίκια, επιτυγχάνουμε να παίρνουμε απογόνους με ίδιες γενετικές πληροφορίες. Έτσι, μπορούμε να μελετήσουμε ένα φαινόμενο/ασθένεια/θεραπεία σε πολλά ποντίκια ταυτόχρονα. 2 Kαταλαβαίνουμε, λοιπόν, τη μεγάλη συνεισφορά του ποντικού στη έρευνα. Τα πλεονεκτήματα αυτού του οργανισμού-μοντέλου σε σύγκριση με άλλους είναι ποικίλα.

Φυσικά, δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι παρά τις ομοιότητες με τον άνθρωπο έχει και πολλές σημαντικές διαφορές με αυτόν. Οι επιστήμονες, ωστόσο, βρίσκουν συνεχώς νέους τρόπους να αξιοποιήσουν τα ποντίκια στο έπακρο και οδηγούνται σε ανακαλύψεις ευεργετικές για την ανθρώπινη υγεία.

Επίσης, δεν πρέπει να ξεχνούμε και τα δικαιώματα των ζώων.

Όλοι οι χειρισμοί αυτών πρέπει να ακολουθούν πιστά τις νομοθεσίες. Η χρήση ζώων στην έρευνα είναι ευεργετική για τον άνθρωπο την οποία οφείλει να  αναγνωρίζει και να δείχνει το δέοντα σεβασμό και φροντίδα σε αυτά.