Η παρακεταμόλη ως φάρμακο κατατάσσεται στα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη (ΜΣΑΦ), μολαταύτα διαφέρει από τα υπόλοιπα διότι έχει αντιπυρετική κι αναλγητική δράση αλλά με ασθενή  αντιφλεγμονώδη δράση.

Τα φάρμακα αυτά εμφανίζουν σε αντίθεση με τα οπιοειδή, το φαινόμενο της οροφής. Αυτό σημαίνει ότι μετά από μια συγκεκριμένη για κάθε φάρμακο δόση, η επιπλέον χορηγούμενη ποσότητα δεν παρέχει επιπρόσθετη αναλγησία. Επίσης, σε σχέση με τα υπόλοιπα, η παρακεταμόλη έχει μειωμένη τάση να προκαλεί γαστρικό έλκος κι αιμορραγία , γι’ αυτό ενδείκνυται σε ασθενείς με γαστρικές ενοχλήσεις. Μπορεί,επίσης, να χορηγηθεί ακίνδυνα σε γυναίκες κατά τη διάρκεια της κύησης αλλά και μετά τον τοκετό, ακόμη και σε νεογνά. 

Παρέχεται σε σκευάσματα προς λήψη εκ του στόματος, του ορθού και παρεντερικά (ενδομυϊκά, ενδοδερμικά, υποδόρια, ενδοφλέβια) και ο χρόνος ημιζωής της στο πλάσμα (υποκίτρινο υγρό που αποτελεί τη βάση του συνδετικού ιστού του κυκλοφορικού συστήματος, ως άμορφο συστατικό, “υδαρή μήτρα”, του αίματος) είναι περίπου 3 ώρες. 

Ιστορική Αναδρομή 

Η παρακεταμόλη (ή ακεταμινοφαίνη) χρησιμοποιήθηκε πρώτη φορά για κλινικό σκοπό το 1893 από τον Joseph Von Mering ενώ δεν είχε βγει στο εμπόριο μέχρι το 1950 στην Αμερική κι ύστερα το 1956 στην Αυστραλία. Ωστόσο, τη δεκαετία του ’60 ξέσπασε μεγάλη ανησυχία στην επιστημονική κοινότητα, κι όχι μόνο, σχετικά με την τοξικότητα από την ευρεία χρήση των μη συνταγογραφούμενων αναλγητικών φαρμάκων, όπως η παρακεταμόλη. Παρότι η τελευταία φαινόταν ως η πιο ασφαλής επιλογή μεταξύ άλλων, το 1966 η ανακάλυψη ότι υπερδοσολογία αυτής μπορούσε να προκαλέσει σοβαρή και μερικές φορές θανατηφόρα ηπατική βλάβη, κλόνισε την εμπιστοσύνη τόσο των ασθενών όσο και των γιατρών/φαρμακοποιών. Ευτυχώς, σύντομα ανακαλύφθηκε πως η θεραπεία με Ν-ακετυλοκυστεΐνη εμποδίζει την ηπατική τοξικότητα. Μάλιστα, όταν το 1980 η ασπιρίνη συνδέθηκε με το σύνδρομο Reye, η παρακεταμόλη έγινε το βασικό αναλγητικό κι αντιπυρετικό, κυρίως για τα παιδιά. Στις μέρες μας αριθμούμε περισσότερα από 22 σκευάσματα τα οποία περιέχουν παρακεταμόλη (δείτε τα στο παρακάτω link)  (3)

Υπερδοσολογία –Ηπατοτοξικότητα 

Λήψη παρακεταμόλης σε μεγάλη ποσότητα έχει δείξει πως επιφέρει δυσλειτουργία του ήπατος , ειδικότερα στην περίπτωση που ο ασθενής έχει προηγουμένως καταναλώσει μεγάλη ποσότητα οινοπνευματώδους ποτού ή πάσχει από διατροφικές διαταραχές, HIV, κυστική ίνωση κ.α. 

Συγκεκριμένα, η παρακεταμόλη απορροφάται ταχέως από τη γαστρεντερική οδό και μεταβολίζεται σε γλυκουρονιδιωμένους ή θειϊκούς μεταβολίτες. Ένας από αυτούς εμφανίζει ηπατοτοξικότητα. Ο μεταβολίτης αυτός συνδέεται με τη γλουταθειόνη του ήπατος χάνοντας, έτσι, την τοξικότητα του (φυσιολογική οδός αποτοξίνωσης σε λήψη θεραπευτικών δόσεων). Ωστόσο, μετά τη λήψη μεγάλης δόσης παρακεταμόλης, τα αποθέματα σε γλουταθειόνη στο ήπαρ εξαντλούνται και ο μεταβολίτης που πλεονάζει εκδηλώνει την ηπατοτοξική του δράση.  

Σε περίπτωση υπερδοσολογίας, ειδικό αντίδοτο αποτελεί η Ν – Ακετυλοκυστεΐνη (NAC) που περιέχει δραστικές δεσμευτικές ομάδες ενάντια στη δράση του τοξικού μεταβολίτη. Ορισμένα από τα συμπτώματα υπερδοσολογίας είναι: ναυτία, έμετος, εφίδρωση, ίκτερος, κώμα, θάνατος. Εργαστηριακά διαπιστώνεται με: αύξηση τιμών τρανσαμινασών, χολυρεθρίνης, χρόνου προθρομβίνης. (2)

 Χρήση μαζί με άλλα φάρμακα

• Αντιπηκτικά,π.χ. βαρφαρίνη (warfarin), μπορούν να λαμβάνονται με ασφάλεια με την παρακεταμόλη. Αν παίρνετε τη μέγιστη δόση παρακεταμόλης (4 γραμμάρια την ημέρα) σε τακτική βάση, απαιτείται πιο συχνή παρακολούθηση της βαρφαρίνης.
• Η ασπιρίνη μπορεί να λαμβάνεται ακίνδυνα με την παρακεταμόλη στις χαμηλές δόσεις που χρησιμοποιούνται για την πρόληψη καρδιακής προσβολής και εγκεφαλικού επεισοδίου.
• Είναι ασφαλές να παίρνετε παρακεταμόλη με αντιβιοτικά για μια λοίμωξη.
• Είναι γενικά ασφαλές να παίρνετε παρακεταμόλη με μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα. Ζητήστε να σας το επιβεβαιώσει αυτό ο γιατρός σας αν παίρνετε τακτικά μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη φάρμακα.(6) 

 Χρήση μαζί με αλκοόλ

• Η παρακεταμόλη μπορεί να χρησιμοποιείται με ασφάλεια αν καταναλώνετε μέτριες ποσότητες αλκοόλ. Ωστόσο, δεν συνιστάται να πίνετε περισσότερα από τέσσερα τυποποιημένα ποτά κάθε φορά, έστω και αν αυτό συμβαίνει σπάνια.(6)

Χρήση κατά την εγκυμοσύνη και θηλασμό

• Η παρακεταμόλη μπορεί να λαμβάνεται με ασφάλεια κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή του θηλασμού.(6)