Έτος 2020. Ο κόσμος βρίσκεται εν μέσω της πανδημίας που προκλήθηκε από τον ιό SARS-CoV-2 και έχει παραλύσει την καθημερινότητα κάθε ανθρώπου. Πόσοι, όμως, γνωρίζουν ότι η πανδημία της νόσου του κορωνοϊού 2019 (COVID-19) δεν είναι η μόνη για το έτος 2020-21;

Ειδικότερα, από το 1981 η ανθρωπότητα υποφέρει από μία ασθένεια που έως το έτος 2019 αριθμούσε περίπου 32.7 εκατομμύρια θανάτους.

Αυτή δεν είναι άλλη από την επιδημία του HIV/AIDS.  

Το AIDS (σύνδρομο επίκτητης ανοσο-ανεπάρκειας –  Acquired Immune Deficiency Syndrome) είναι μία ασθένεια που προκαλείται μέσω της μόλυνσης από τον HIV (ιός της ανθρώπινης ανοσο-ανεπάρκειας – Human Immunodeficiency Virus). Ο εν λόγω ιός ανήκει στο γένος των λεντιϊών (lentivirus) -και πιο συγκεκριμένα της οικογένειας των ρετροϊών (retroviridae), οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως “αργοί ιοί”, καθώς τα μέλη αυτού του γένους διακρίνονται για τη μεγάλη περίοδο επώασης που εμφανίζουν μετά τη μόλυνση.  

Υπάρχουν δύο τύποι HIV: ο HIV-1 και ο HIV-2. Πιο αναλυτικά, και οι δύο μπορούν να προκαλέσουν AIDS με τον δεύτερο να εμφανίζει μεγαλύτερη περίοδο επώασης και μικρότερη θνησιμότητα από τον πρώτο. Ο HIV-1 αποτελείται από 4 ομάδες, με μία από αυτές -την ομάδα Μ – να αποτελείται από 12 υποτύπους, ενώ ο HIV-2 περιέχει 8 διαφορετικές ομάδες. Κάθε μία από τις προαναφερθείσες εμφανίζει διαφορές στην αλληλουχία του γενετικού τους υλικού, οδηγώντας σε μία τεράστια γενετική ποικιλότητα. Παρόλα αυτά, το 95% των κρουσμάτων του AIDS προκαλούνται από στελέχη της ομάδας Μ του HIV-1. 

Το μεγαλύτερο ερώτημα, βέβαια, που τίθεται είναι το εξής: Γιατί δεν έχει βρεθεί ακόμα ένα εμβόλιο; Στην πανδημία του COVID-19 το εμβόλιο αναπτύχθηκε με ραγδαίους ρυθμούς, συνεπώς γιατί δεν έχει βρεθεί λύση σε μία ασθένεια που ταλανίζει την ανθρωπότητα τα τελευταία 50 χρόνια; Η απάντηση εντοπίζεται στη δυσκολία αντιμετώπισης του ιού λόγω της υψηλής μεταλλακτικότητας που εμφανίζει στον ανθρώπινο οργανισμό. Από το 1987 έχουν παραχθεί πάνω από 30 διαφορετικά εμβόλια με μόνο κοινό, την αποτυχία να προστατεύσουν τους εμβολιασμένους από τον HIV.  

Μία ελπιδοφόρα εξέλιξη ήταν η δημιουργία γενετικά τροποποιημένων β-κυττάρων από ασθενείς, με σκοπό την ανάπτυξη ενός διαφορετικού τύπου εμβολίου.

 Σε πολύ σπάνιες περιπτώσεις ανθρώπων, που έχουν προσβληθεί από HIV, έχει παρατηρηθεί η ανάπτυξη ευρέων αντισωμάτων (broadly neutralizing antibodies – bNAbs) κατά των διαφορετικών στελεχών του ιού. Το 2019 ερευνητές από το Scripps Research προσέθεσαν στα β-κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος τα γονίδια για την παραγωγή των bNAbs χρησιμοποιώντας τη μέθοδο CRISPR. Πριν από μερικές μέρες, οι ίδιοι επιστήμονες απέδειξαν, ότι με την επανεισαγωγή των γενετικά τροποποιημένων β-κυττάρων σε ποντίκια ξεκίνησε ο πολλαπλασιασμός και η ωρίμανση των σε κύτταρα μνήμης και πλασματοκύτταρα, τα οποία παράγουν αντισώματα κατά του HIV.

Στον άνθρωπο η απομόνωση των β-κυττάρων γίνεται εύκολα με αιμοληψία. Έπειτα τα κύτταρα μπορούν να επαναπρογραμματιστούν στο εργαστήριο και να επαναεισαχθούν στον ασθενή. Ταυτόχρονα με την πρόληψη νέων κρουσμάτων μόλυνσης με HIV, αυτή η μέθοδος μπορεί να λειτουργήσει και ως θεραπεία στους ήδη προσβεβλημένους από τον ιό συνανθρώπους μας. 

Παρόλο που η διαδικασία είναι σχετικά περίπλοκη, μπορεί να θεωρηθεί πιθανή για την μελλοντική ανάπτυξη ενός εμβολίου το οποίο θα καταπολεμήσει την επιδημία του HIV/AIDS. 

Πηγές:

[1]Centers for Disease Control and Prevention (CDC). The Global HIV/AIDS pandemic, 2006. MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2006 Aug 11;55(31):841-4. Erratum in: MMWR Morb Mortal Wkly Rep. 2006 Aug 18;55(32):881. PMID: 16902393. 

[2]https://www.unaids.org/en/resources/fact-sheet 

[3]Flint J.,& Racaniello V.R., & Rall R.F., & Skalka A.M., & Hatziioannou T.(2020). Principles of Virology, Volume 2: Pathogenesis and Control, 5th Edition, Washington, D.C., ASM Press. 

[4]https://www.who.int/hiv/topics/vaccines/Vaccines/en/ 

[5]Deli Huang, Jenny Tuyet Tran, Alex Olson, Thomas Vollbrecht, Mary Tenuta, Mariia V. Guryleva, Roberta P. Fuller, Torben Schiffner, Justin R. Abadejos, Lauren Couvrette, Tanya R. Blane, Karen Saye, Wenjuan Li, Elise Landais, Alicia Gonzalez-Martin, William Schief, Ben Murrell, Dennis R. Burton, David Nemazee, James E. Voss. Vaccine elicitation of HIV broadly neutralizing antibodies from engineered B cells. Nature Communications, 2020; 11 (1) DOI: 10.1038/s41467-020-19650-8 

Πηγές Εικόνων:  

https://mosaicscience.com/sites/default/files/styles/hero_large/public/Renaud-Vigourt_Mosaic_HIV-Security_Hero.jpg?itok=5neYBu23