Σύμφωνα με τον Ουίλιαμ Ριπλ, καθηγητή οικολογίας του Πολιτειακού Πανεπιστημίου του Όρεγκον, ο άνθρωπος συνεχίζει τις δραστηριότητες του χωρίς να αναλογίζεται την κλιματική κρίση η οποία έχει φτάσει και επιτυγχάνεται ταχύτερα από ότι πολλοί επιστήμονες περίμεναν.

Οι θερμοκρασίες αυξάνονται, τα χαρακτηριστικά των βροχοπτώσεων αλλάζουν, οι παγετώνες και το χιόνι λιώνουν και η παγκόσμια μέση στάθμη της θάλασσας ανεβαίνει. Η αύξηση της θερμοκρασίας οφείλεται πιθανότατα κατά κύριο λόγο στην παρατηρούμενη αύξηση των ατμοσφαιρικών συγκεντρώσεων αερίων θερμοκηπίου ως αποτέλεσμα των εκπομπών που προέρχονται από ανθρώπινες δραστηριότητες. Το σημαντικότερο φυσικό αέριο θερμοκηπίου στην ατμόσφαιρα είναι οι υδρατμοί. Ωστόσο, οι ανθρώπινες δραστηριότητες παράγουν μεγάλες ποσότητες και άλλων αερίων θερμοκηπίου προκαλώντας αύξηση των συγκεντρώσεων αυτών των αερίων στην ατμόσφαιρα, τα οποία συντελούν με τη σειρά τους στο φαινόμενο του θερμοκηπίου και στην αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη.

Οι κύριες πηγές των αερίων θερμοκηπίου που προκαλούνται από τον άνθρωπο είναι:

• Η καύση ορυκτών καυσίμων (άνθρακας, πετρέλαιο και αέριο) για την παραγωγή
  ηλεκτρικής ενέργειας, τις μεταφορές, τη βιομηχανία και τα νοικοκυριά (CO2)·
•  Η γεωργία (CH4) και οι αλλαγές στη χρήση γης, όπως η αποψίλωση των δασών (CO2)·
• Η υγειονομική ταφή απορριμμάτων (CH4)·
• Η χρήση βιομηχανικών φθοριούχων αερίων.

Ο Ιούλιος του 2019 σύμφωνα με το επιστημονικό πρόγραμμα «Κοπέρνικος» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ήταν ο πιο θερμός μήνας όλων των εποχών, με θερμοκρασίες ρεκόρ στη βόρεια Ευρώπη και κύματα καύσωνα, τα οποία έφτασαν να επηρεάζουν ακόμη και τον Αρκτικό Κύκλο.

Στη Γροιλανδία σε μια μόνο ημέρα έλιωσαν 11 δισεκ. τόνοι πάγου, νούμερο που ισούται με 4.800.000 πισίνες ολυμπιακών διαστάσεων. Ολόκληρο τον μήνα Ιούλιο ο παγετώνας της Γροιλανδίας έχει χάσει 197 μεγατόνους πάγου, ενώ η περίοδος τήξης έχει ξεκινήσει πιο νωρίς από κάθε άλλη φορά. Στη Σιβηρία, οι πυρκαγιές μαίνονταν ακάθεκτες για εβδομάδες, παρουσιάζοντας μεγάλη δυσκολία στην κατάσβεσή τους. Είχε προηγηθεί μια μακρά περίοδος ξηρασίας και αυξημένων θερμοκρασιών, η οποία σε συνδυασμό με το γεγονός ότι τα δάση της Σιβηρίας είναι πλούσια σε τύρφη, ένα είδος άνθρακα, συνέβαλαν στην επέκταση της φωτιάς σε τεράστιες εκτάσεις. Μέχρι στιγμής έχει καεί μια έκταση μεγαλύτερη από αυτή του Βελγίου εκλύοντας πάνω 300 μεγατόνους διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Και δεν είναι όμως μόνο αυτό. Η αιθάλη από τις πυρκαγιές έχει ήδη μεταφερθεί στον Αρκτικό Κύκλο και επικάθεται στον πάγο, αυξάνοντας κατά αυτόν τον τρόπο την απορρόφηση της ηλιακής ακτινοβολίας, με αποτέλεσμα την επιτάχυνση της τήξης των πάγων. Η Διακυβερνητική Επιτροπή για την Κλιματική Αλλαγή (IPCC), εξαιτίας της αύξησης της θερμοκρασίας κατά 1 βαθμό σε σχέση με τα επίπεδα της προβιομηχανικής περιόδου, δημοσίευσε μια ειδική έκθεση που μας προειδοποίησε τον Οκτώβριο του 2018, ότι αν δεν μειώσουμε κατά 45% τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου μέχρι το 2030 και δεν τις μηδενίσουμε μέχρι το 2050, θα ξεπεράσουμε το όριο επιφυλακής της ανόδου στον 1,5 °C .

Αυτό σημαίνει ότι θα εισέλθουμε σε αχαρτογράφητα νερά, όσον αφορά τις ραγδαίες επιπτώσεις, οι οποίες μπορούν να οδηγήσουν ακόμη και σε κατάρρευση του ανθρώπινου πολιτισμού. Σύμφωνα με το IPCC για πρώτη φορά στην ιστορία της ανθρωπότητας, εκμεταλλευόμαστε τα ¾ της διαθέσιμης ξηράς με αποτέλεσμα να απομυζούμε πόρους από τα οικοσυστήματα, σε βαθμό που η απώλεια της βιοποικιλότητας δεν έχει ιστορικό προηγούμενο. Συγχρόνως η θερμοκρασία της ξηράς έχει ανέβει πιο γρήγορα από τη μέση θερμοκρασία του πλανήτη και έχει ήδη επηρεάσει τα γήινα οικοσυστήματα.

Οι χρήσεις της γης για τη γεωργία και τη δασοκομία, αντιπροσωπεύουν το 22% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, ενώ η ερημοποίηση ήδη επηρεάζει το ¼ της ξηράς και το επίπεδο διαβίωσης 1-3 δις ανθρώπων, κυρίως στις αναπτυσσόμενες χώρες. Παράλληλα, η έρευνα φανέρωσε πως το 25-30% των αερίων του θερμοκηπίου παγκοσμίως, οφείλονται στις διατροφικές μας  συνήθειες.

Αν δεν γίνει καμία παρέμβαση ως προς την αλλαγή τους, οι εκπομπές αυτών θα αυξηθούν κατά 30-40% επιπλέον τα αμέσως επόμενα χρόνια.

Είναι επομένως φανερό πως πρέπει να παρθούν μέτρα ώστε να διασφαλίσουμε την πρόληψη της εκδήλωσης δυσμενέστερων συνεπειών της κλιματικής αλλαγής. Σαν πρώτο βήμα θεωρείται η μείωση των εκπομπών των επιβλαβών για το περιβάλλον αερίων και o περιορισμός της παραγωγής τους.

Μια πρώτη προσπάθεια πραγματοποιήθηκε, με τις χώρες να υπογράφουν τη σύμβασηπλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών για την κλιματική αλλαγή (σύμβαση UNFCCC) και να συμφωνούν να περιορίσουν την παγκόσμια μέση αύξηση της επιφανειακής θερμοκρασίας από την προβιομηχανική εποχή, σε λιγότερο από 2 °C. Αυτό συνεπάγεται ότι οι παγκόσμιες εκπομπές θα πρέπει μέχρι το 2050 να μειωθούν κατά 50 % σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990 προκειμένου να επιτευχθεί ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα πριν από το τέλος του αιώνα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση στηρίζει τον στόχο της σύμβασης UNFCCC και επιδιώκει, μέχρι το 2050, να έχει μειώσει τις εκπομπές αερίων θερμοκηπίου κατά 80 – 95 % σε σύγκριση με τα επίπεδα του 1990. Την ίδια στιγμή, έχει εκδώσει νομοθεσία για την ενίσχυση της χρήσης ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές, όπως η αιολική, η ηλιακή, η υδροηλεκτρική και η ενέργεια από βιομάζα, καθώς και για τη βελτίωση της ενεργειακής αποτελεσματικότητας μιας σειράς εξοπλισμών και οικιακών συσκευών. Ταυτόχρονα, στοχεύει στη στήριξη της ανάπτυξης των τεχνολογιών δέσμευσης και αποθήκευσης άνθρακα για την παγίδευση και την αποθήκευση του CO2 που εκπέμπεται από σταθμούς παραγωγής και άλλες μεγάλες εγκαταστάσεις.

Ενθαρρυντικές ενδείξεις για το μέλλον θεωρούνται:

•  η επιβράδυνση του ρυθμού γεννήσεων παγκοσμίως κατά την τελευταία εικοσαετία
• η αύξηση στη χρήση αιολικής και ηλιακής ενέργειας
•  η ολοένα πιο δυναμική κινητοποίηση των πολιτών, ιδίως των νέων, που απαιτούν
  αλλαγές.

Ωστόσο, πρέπει να μεταμορφώσουμε τους τρόπους που διαχειριζόμαστε και ικανοποιούμε τις υλικές και ενεργειακές ανάγκες μας. Οι δε επιστήμονες, έχουν ηθική υποχρέωση να προειδοποιήσουν την ανθρωπότητα για τη μεγάλη αυτή απειλή που ελλοχεύει και να βοηθήσουν τον απλό πολίτη να κατανοήσει το μέγεθος της κρίσης ώστε να ευαισθητοποιηθεί και να περιορίσει την αλόγιστη χρήση των ενεργειακών αποθεμάτων και να αναπροσαρμόσει τις προτεραιότητες του και τις ανάγκες του.

Πηγές:
1. https://www.wwf.gr/
2. https://www.eea.europa.e