Στις 26 Νοεμβρίου του 2018 η NASA κατάφερε να προσγειώσει στην επιφάνεια του Άρη το InSight lander (Interior Exploration using Seismic Investigations, Geodesy and Heat Transport), με σκοπό τη μελέτη της εσωτερικής σύστασης του κόκκινου πλανήτη.

Διατηρώντας μια παράδοση 50 σχεδόν χρόνων που άρχισε από τα Apollomissions, όταν αστροναύτες τοποθέτησαν τους πρώτους σεισμογράφους στο φεγγάρι, το Insight είναι το πρώτο πλήρως εξοπλισμένο γεωλογικό ρομπότ σε έναν άλλο πλανήτη [1].

Ο σεισμογράφος αυτός, ονόματι SEIS( Seismic Experiment for Integral Structure), πρέπει να είναι κατάλληλος για το περιβάλλον του Άρη. Έτσι, είναι αρκετά ευαίσθητος, ώστε να μπορεί να ανιχνεύσει μετατόπιση του εδάφους μικρότερη από ένα άτομο υδρογόνου και περιέχει 2 διαφορετικούς αισθητήρες για μικρές και μεγάλες συχνότητες αντίστοιχα. Επιπλέον, είναι εξοπλισμένος με μια «πανοπλία», η οποία τον προστατεύει από τους ανέμους και τις ακραίες θερμοκρασίες που επικρατούν εκεί, ενώ ταυτόχρονα βοηθάει και στην ακρίβεια των μετρήσεων, καθώς εμποδίζει τον «θόρυβο» που δημιουργείται από την ατμόσφαιρα. 128 αρειανές μέρες μετά [2] [ii] την προσεδάφιση του InSight, λοιπόν, στις 6 Απριλίου, ανιχνεύθηκε η πρώτη δόνηση του εδάφους που ήταν αρκετά μεγάλη, ώστε να θεωρηθεί ότι προήλθε από το εσωτερικό του πλανήτη[.1]

Αν και το συγκεκριμένο σεισμικό γεγονός παραμένει αρκετά μικρό, για να μπορέσουμε να βγάλουμε σίγουρα αποτελέσματα για το εσωτερικό του κόκκινου πλανήτη, είναι αρκετό για κάποια αρχικά συμπεράσματα. Καταρχάς, ο Άρης είναι γεωλογικά πολύ πιο ήρεμος από τη Γη, καθώς δεν έχει ωκεανούς και τόσο ακραίες καιρικές συνθήκες [2]. Επιπλέον, αντίθετα με τη Γη ο κόκκινος πλανήτης δεν έχει τεκτονικές πλάκες, γεγονός που υποδεικνύει ότι οι σεισμοί εκεί γίνονται είτε εξαιτίας μιας συνεχούς διαδικασίας ψύξης και συστολής του πλανήτη, είτε από τη σύγκρουσή του με μετεωρίτες. Όλα τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την μεγάλη διάρκεια, αλλά μικρή ένταση του σεισμού sol 1283 [iii] αποτελούν ενδείξεις ότι ο κόκκινος γείτονάς μας είναι γεωλογικά πιο κοντά στη Σελήνη παρά στη Γη. Όλες αυτές οι θεωρίες, όμως, παραμένουν σε πρώιμο στάδιο μέχρι το InSight να ανιχνεύσει ένα μεγαλύτερο σεισμικό γεγονός που θα τα επιβεβαιώσει [3].

Σε αυτή την περίπτωση, καθώς οι δονήσεις θα διαδίδονται κατά μήκος του πλανήτη θα “συναντούν” όλα τα διαφορετικά υλικά από τα οποία αποτελείται το εσωτερικό του. Έτσι, ανάλογα με τη σύσταση του κάθε υλικού μεταβάλλονται αντίστοιχα και οι δονήσεις, δίνοντας τη δυνατότητα στους επιστήμονες με αυτά τα δεδομένα να φτιάξουν ένα 3D μοντέλο των εσωτερικών φλοιών του Άρη. Αυτός είναι και ο τελικός σκοπός του SEIS και κατ’ επέκταση και του InSight [4].

H επιτυχία, λοιπόν, αυτής της αποστολής είναι κομβικής σημασίας για την περαιτέρω κατανόηση του ηλιακού μας συστήματος και όχι μόνο.

Καταρχάς, ο Άρης αποτελεί τον καλύτερο υποψήφιο πλανήτη για μελλοντικές αποικίες. Επομένως, η οποιαδήποτε πληροφορία για τη σύστασή του είναι απολύτως χρήσιμη για το μέλλον μας ως διαπλανητικό είδοςς4 [iv]. Το μικρό μέγεθος του Άρη, επίσης, σημαίνει ότι μεγάλο μέρος της εσωτερικής θερμότητας του πλανήτη, η οποία έχει παραχθεί από ραδιενεργή αποσύνθεση ή από τα απομεινάρια του σχηματισμού του έχει διαφύγει στο διάστημα. Εξαιτίας αυτού η γεωλογική σύνθεση του Άρη μπορεί να μας αποκαλύψει πώς δημιουργήθηκαν όλοι οι βραχώδεις πλανήτες του ηλιακού μας συστήματος, συμπεριλαμβανομένης και της Γης, καθώς απολιθώματα του πλανήτη από τον σχηματισμό τους έχουν μείνει ανέπαφα 5v. Ευτυχώς, λοιπόν, το InSight έχει προγραμματιστεί να λειτουργήσει για 2 χρόνια, γεγονός που μας δίνει αρκετό χρόνο για να περιμένουμε το επιθυμητό αποτέλεσμα [5-6].

Ο σεισμός sol 128 είναι το πρώτο βήμα σε μια νέα επιστήμη – την αρειανή σεισμολογία. Και πίσω από αυτήν την επιστήμη κρύβονται οι απαντήσεις που θα διαμορφώσουν ένα μέρος του μέλλοντος του ανθρώπινου είδους.

Το μόνο σίγουρο είναι ότι θα είναι πέρα από κάθε φαντασία μας.  

[i] Ενώ και τα VIKINGS περιείχαν σεισμογράφους, δεν τοποθετήθηκαν ποτέ στην επιφάνεια του Άρη καθώς η τότε τεχνολογία δεν το επέτρεπε. Ως αποτέλεσμα, οι μετρήσεις τότε ήταν ανακριβείς εξαιτίας των ανέμων ενώ ο σεισμογράφος δεν ήταν καθόλου ευαίσθητος σε μικρές αναταράξεις.

[ii] Μια ημέρα στον Άρη, όπως και στη γη, είναι η διάρκεια που κάνει ο Άρης για να γυρίσει μια φορά γύρω από τον εαυτό του. Σε γήινες ώρες αυτό σημαίνει ότι μια μέρα στον Άρη κρατάει 24 ώρες και 37 λεπτά. 

[iii] Ο συμβολισμός “sol” χρησιμοποιείται για την αναφορά στις μέρες στον Άρη και ο συγκεκριμένος σεισμός ονομάζεται sol 128 γιατί ανιχνεύθηκε την 128η μέρα που βρισκόταν το InSight στον Άρη.

[iv] Η NASA ήδη έχει στο πρόγραμμα επανδρωμένη αποστολή στον Άρη για τις αρχές της δεκαετίας του 2030.

[v] Εξαιτίας της έντονης γεωλογικής δραστηριότητας της γης και την συνεχή μετατόπιση των τεκτονικών της πλακών, τα αντίστοιχα στοιχεία του φλοιού της γης που θα μπορούσαν να μας δείξουν πως δημιουργήθηκαν οι πλανήτες έχουν χαθεί.

Πηγές:

[1] https://mars.nasa.gov/insight/spacecraft/instruments/seis/

[2] https://mars.nasa.gov/insight/mission/overview/

[3]https://www.nationalgeographic.com/science/2019/04/first-marsquake-detected-nasa-mars-insight-lander-space/

[4]https://www.livescience.com/65303-scientists-detected-first-marsquake.html

[5]https://www.forbes.com/sites/robinandrews/2019/04/23/the-first-marsquake-has-been-detected-heres-everything-you-need-to-know/#70e95da12028

[6]https://www.universetoday.com/142054/insight-just-detected-its-first-marsquake/

i Ενώ και τα VIKINGS περιείχαν σεισμογράφους, δεν τοποθετήθηκαν ποτέ στην επιφάνεια του Άρη καθώς η
τότε τεχνολογία δεν το επέτρεπε. Ως αποτέλεσμα, οι μετρήσεις τότε ήταν ανακριβείς εξαιτίας των ανέμων ενώ ο
σεισμογράφος δεν ήταν καθόλου ευαίσθητος σε μικρές αναταράξεις.
ii Μια ημέρα στον Άρη, όπως και στη γη, είναι η διάρκεια που κάνει ο Άρης για να γυρίσει μια φορά γύρω από
τον εαυτό του. Σε γήινες ώρες αυτό σημαίνει ότι μια μέρα στον Άρη κρατάει 24 ώρες και 37 λεπτά.
iii Ο συμβολισμός “sol” χρησιμοποιείται για την αναφορά στις μέρες στον Άρη και ο συγκεκριμένος σεισμός
ονομάζεται sol 128 γιατί ανιχνεύθηκε την 128η μέρα που βρισκόταν το InSight στον Άρη.
iv Η NASA ήδη έχει στο πρόγραμμα επανδρωμένη αποστολή στον Άρη για τις αρχές της δεκαετίας του 2030.
v Εξαιτίας της έντονης γεωλογικής δραστηριότητας της γης και την συνεχή μετατόπιση των τεκτονικών της
πλακών, τα αντίστοιχα στοιχεία του φλοιού της γης που θα μπορούσαν να μας δείξουν πως δημιουργήθηκαν οι
πλανήτες έχουν χαθεί