Χθες , 18/02/2021 στις 22:55 ώρα Ελλάδας, άγγιξε την επιφάνεια του κόκκινου πλανήτη το rover Perseverance (“Επιμονή” στα ελληνικά) της NASA. Το rover αυτό ξεκίνησε το ταξίδι του στις 30 Ιουλίου του 2020 και μετά από περίπου 6,5 μήνες προσεδαφίστηκε με επιτυχία στον Άρη.

Εικόνα 1: Η πρώτη φωτογραφία που πήρε το Perseverance στιγμές μετά την προσεδάφιση του.
Πηγή: NASA/JPL-Caltech

Η χθεσινή επιτυχία είναι ιδιαίτερα σημαντική καθώς μας φέρνει ένα βήμα πιο κοντά στην πρώτη ανθρώπινη επίσκεψη στον γειτονικό πλανήτη και στον πρώτο πλανήτη πέρα από τη Γη.

Η προσεδάφιση σε διαφορετικό πλανήτη ενέχει πολλές προκλήσεις ανάλογα με τον στόχο, αλλά στον Άρη το μεγαλύτερο πρόβλημα είναι η πολύ αραιή ατμόσφαιρα που δυσκολεύει αρκετά την επιβράδυνση του σκάφους, όταν πρόκειται να προσεδαφιστεί.  

Ας δούμε τα στάδια για την χθεσινή προσεδάφιση:

• Το σκάφος εισέρχεται στην ατμόσφαιρα με περίπου 20.000 χλμ./ώρα.
• Με τη βοήθεια της τριβής της ατμόσφαιρας η ταχύτητα πέφτει μέχρι τα περίπου 1600 χλμ./ώρα.
• Στη συνέχεια ανοίγει αλεξίπτωτο, το οποίο επιβραδύνει περαιτέρω το rover μέχρι τα 300 χλμ./ώρα. Στο τέλος αυτού του βήματος απομακρύνει την θερμική του ασπίδα και το αλεξίπτωτο.
• Τέλος,  χρησιμοποιήθηκε μια αεριωθούμενη συσκευή (jetpack) που ονόμασαν “sky crane” (ουράνιος γερανός) για να μειώσει την ταχύτατα του μέχρι τα 30 χλμ./ώρα. Στα 20 μέτρα από την επιφάνεια της ατμόσφαιρας η συσκευή αυτή κατέβασε το Perseverance με καλώδια από nylon -και αφού το άφησε- τα καλώδια κόπηκαν. Ακολούθως, το sky crane συνέχισε και έπεσε κάπου αλλού. Όλη η διαδικασία φαίνεται στο Βίντεο 1.

Σε αυτό το σημείο να θυμίσω ότι ο Άρης είναι 3 λεπτά φωτός μακριά  οπότε καταλαβαίνετε ότι αν πάει κάτι στραβά χρειάζεται 3 λεπτά για να το μάθεις και 3 λεπτά για να του δώσεις οδηγίες για διόρθωση. 

Το Perseverance αποτελεί το 5o rover  που προσεδαφίζει η NASA στον γειτονικό μας πλανήτη από το 1997, αλλά μόνο αυτό και το Curiosity παραμένουν ενεργά.

Βίντεο 1: Αναπαράσταση της προσεδάφισης του Perseverance.

Σκοπός του νέου rover είναι  να μελετήσει την γεωλογία και ιδίως την αστροβιολογία του Άρη με τον εξοπλισμό του. Για τον σκοπό αυτό το Perseverance προσεδαφίστηκε στον κρατήρα Jezero (βλ. εικόνα κεφαλίδας) στην περιοχή του οποίου, σύμφωνα με τους επιστήμονες, υπήρχε λίμνη και δέλτα ποταμού  στο παρελθόν. Λόγω της ύπαρξης νερού, σε υγρή μορφή, στο παρελθόν, αυτή η περιοχή είναι πολύ πιθανό να φιλοξενούσε ζωή και οι ερευνητές της NASA ελπίζουν να δουν κατάλοιπα της στα ιζήματα και βράχια της περιοχής.

Ανάμεσα στα υπόλοιπο που αναφέραμε, το Perseverance είναι και το πρώτο σκέλος από μια τριπλή αποστολή για την μεταφορά δειγμάτων της επιφάνειας του Άρη στη Γη. Είναι εξοπλισμένο με ειδικό συλλέκτη δειγμάτων, τον οποίο θα γεμίσει με δείγματα από διάφορες περιοχές του κρατήρα, θα τα αφήσει σε ένα προκαθορισμένο σημείο από το οποίο θα τα παραλάβουν δύο μελλοντικές αποστολές της NASA σε συνεργασία με την ESA (Ευρωπαϊκή Διαστημική Εταιρεία) ώστε να τα γυρίσουν έψουν τα δείγματα στην Γη και να μελετηθούν από πιο εξειδικευμένο εξοπλισμό που δεν μπορούμε να μεταφέρουμε στον Άρη.

Η επιστροφή των δειγμάτων αναμένεται το 2031 και θα είναι τα πρώτα δείγματα που συλλέγουμε σε άλλο ουράνιο σώμα (εκτός της Σελήνης) και καταφέρνουμε να τα γυρίσουμε στη Γη.

Πηγές:

1. https://www.nasa.gov/press-release/touchdown-nasas-mars-perseverance-rover-safely-lands-on-red-planet
2. .https://www.nationalgeographic.com/science/article/nasa-perseverance-rover-has-just-landed-on-mars#:~:text=During%20the%20end%20of%20its,about%20200%20miles%20an%20hour.
3. https://en.wikipedia.org/wiki/Mars_rover#:~:text=There%20have%20been%20five%20successful,Spirit%2C%20Curiosity%2C%20and%20Perseverance.